Ieder van ons heeft wel eens symptomen gehad. Het is zelfs het eerste waar de dokter naar zoekt als hij of zij de patiënt onderzoekt. En als alle symptomen zijn gevonden, kan er ook een juiste diagnose gesteld worden. Maar wat is een symptoom nu precies en hoe weet je of je symptomen hebt?
Betekenis van symptoom
Symptoom komt uit het Grieks en betekent letterlijk ‘samenvallen’ of ‘ongeval’. Daar schieten we nog niet veel mee op. Een betere Nederlandse vertaling is ‘ziekteverschijnsel’. Een symptoom is dus een verschijnsel dat optreedt bij een ziekte.
Laten we het bekijken aan de hand van een voorbeeld:
De (belangrijkste) symptomen van een longontsteking zijn: koorts, hoesten, slijm opgeven en crepitaties.
Dus: koorts is een symptoom van een longontsteking. Hoesten is ook een symptoom van een longontsteking, en zo verder.
Interpretatie van symptomen
Moet je alle symptomen van een ziekte hebben om de diagnose te kunnen stellen? Nee, soms heeft de patiënt maar een paar symptomen van een ziekte, maar kunnen we toch de diagnose stellen. Dus iemand met een longontsteking kan bijvoorbeeld wél de symptomen koorts en hoesten hebben, maar niet het symptoom ‘slijm opgeven’.
Let op, een symptoom kan bij meerdere ziekten passen. Koorts kan bijvoorbeeld passen bij een verkoudheid, maar het kan ook passen bij een blaasontsteking, of bij een buikgriep.
En denk ook aan het volgende: de symptomen van een ziekte zijn niet altijd hetzelfde. Een typisch symptoom van een blindedarmontsteking is pijn rechtsonder in de buik. Maar heel soms heeft de patiënt met blindedarmontsteking juist meer pijn linksonder in de buik.
Symptomen herkennen is erg belangrijk voor het stellen van de juiste diagnose. Maar een symptoom zegt niet alles. Daarom kijken dokters altijd naar het hele plaatje en is er soms meer onderzoek nodig om tot de diagnose te komen.
Symptomatologie
Het woord ‘symptomatologie’ betekent alle symptomen die bij een bepaalde ziekte horen. Bijvoorbeeld: de symptomatologie van zwangerschapsvergiftiging bevat onder andere hoge bloeddruk, buikpijn en hoofdpijn. Deze drie symptomen behoren tot de symptomatologie van zwangerschapsvergiftiging (NB: er zijn nog meer symptomen die bij deze ziekte passen, kijk voor meer informatie op thuisarts.nl).
Semiologie
Dit is een medische term die nog maar zelden wordt gebruikt in de geneeskunde. Het is afgeleid van het Griekse woord semeion wat vertaald wordt als “objectief teken”. Vroeger werden ziekteverschijnselen verdeeld in objectieve en subjectieve verschijnselen. Een objectief verschijnsel is bijvoorbeeld koorts, dat je duidelijk kan meten. Een subjectief verschijnsel is pijn, wat alleen door de patiënt kan worden ervaren. Vroeger noemden we een objectief ziekteverschijnsel een “semeion”. Een subjectief verschijnsel noemden we een symptoom. Zoals gezegd is dit een ouderwetse manier van beschrijven en wordt dit vandaag de dag niet meer gebruikt.
Tegenwoordig gebruiken we het woord symptoom voor alle ziekteverschijnselen. Het maakt dus niet uit of het een objectief of subjectief verschijnsel is.
Voorbeelden van symptomen
1) Hoesten is een symptoom van een verkoudheid.
Hoesten is dus één van de verschijnselen (symptomen) die optreden bij een verkoudheid.
2) Vermoeidheid, benauwdheid en verlies van reukvermogen behoren tot de symptomatologie van covid-19
Deze drie verschijnselen (symptomen) kunnen optreden wanneer iemand de ziekte covid-19 heeft.
3) Een patiënt krijgt de diagnose Ziekte van Parkinson omdat hij meerdere symptomen heeft die daarbij passen.
Deze patiënt krijgt een diagnose omdat hij meerdere verschijnselen (symptomen) heeft die bij de diagnose passen.
