Elke week geeft de Hulpdokter uitleg bij een medische term die u kunt tegenkomen in uw medisch dossier. Deze week het begrip crepitaties.
Bijna iedereen is wel eens onderzocht met een stethoscoop. De dokter legt de stethoscoop op de borst of rug en luistert aandachtig terwijl u diep inademt en weer uitademt. Zoals altijd beschrijft de dokter goed in het medisch dossier wat hij of zij heeft gehoord. Als u even later in het medisch dossier kijkt wat de dokter heeft opgeschreven, lijkt het wel een soort geheimtaal.
Auscultatie: VAG bdz, crepitaties linksonder, geen rhonchi.
Laten we die zin eens woord voor woord vertalen.
Auscultatie: “het luisteren naar inwendige organen.” Dit woord is afgeleid van het Latijnse auscultare, wat gewoon luisteren betekent. Tegenwoordig wordt het alleen nog door artsen gebruikt om te beschrijven dat zij naar de inwendige organen luisteren. Hiervoor wordt een stethoscoop gebruikt, die de geluiden uitvergroot. Waar luistert een dokter zoal naar? Meestal naar de longen, maar bijvoorbeeld ook naar het hart of naar de darmen.
VAG bdz: dit is een afkorting voor “vesiculair ademgeruis beiderzijds”. Vesiculair ademgeruis is het normale geluid dat je hoort bij gezonde longen. Het normale geluid van je adem wordt veroorzaakt door de duizenden longblaasjes die open en dicht klappen.
Crepitaties (of crepiteren): dit zijn krakende, knetterende of borrelende geluiden die tijdens het ademen worden gehoord. Soms wordt het omschreven als het geluid van klittenband. Dit geluid wordt veroorzaakt doordat er vocht, slijm of pus in de longblaasjes zit. Bij hartfalen kan er vocht in de longen lopen, waardoor er crepitaties te horen zijn. Bij een longontsteking (pneumonie) kan er slijm of pus in de longen zitten, waardoor er crepitaties ontstaan. De dokter kan met de stethoscoop niet precies horen wat de oorzaak is van de crepitaties. Daarom is het belangrijk dat dokter ook naar andere symptomen kijkt, zoals benauwdheid (dyspneu), hoesten of koorts.
Gezonde mensen kunnen ook crepitaties hebben, meestal doordat er een beetje slijm vastzit. De dokter vraagt dan of de patiënt even kan hoesten, meestal verdwijnen de crepitaties dan vanzelf.
Er kan nog een onderscheid gemaakt worden tussen fijne en grove crepitaties. Fijne crepitaties zitten meestal in de longblaasjes. Grove crepitaties zitten meestal verderop in de luchtwegen.
Rhonchi: dit zijn brommende of piepende geluiden die tijdens het ademen worden gehoord. Rhonchi duren langer dan crepitaties. Dit wordt meestal veroorzaakt door slijm in de luchtwegen, of door een obstructie in de luchtwegen. Dit wordt vaak gehoord bij patiënten met astma of COPD, bijvoorbeeld tijdens een longaanval. De Engelse term voor rhonchi is ‘wheezing’. Ook bij gezonde mensen worden wel eens rhonchi gehoord, die meestal verdwijnen na hoesten.
Nu weet u hoe het longonderzoek in de decursus staat beschreven. Het is goed om te realiseren dat het beluisteren van de longen één onderdeel is van het onderzoek door de dokter. Het is één deel van de puzzel. De dokter zal ook informeren naar de klachten, de voorgeschiedenis en eventueel nog extra onderzoek inzetten om tot een totaalplaatje te komen.
