Elke week geeft de Hulpdokter uitleg bij een medische term die u tegen kunt komen in uw medisch dossier. Deze week de termen proximaal en distaal.
Bijna iedereen die wel eens bij een orthopeed of chirurg is geweest zal de woorden proximaal en distaal zijn tegengekomen in het medisch dossier. Dat is niet gek, want deze woorden helpen de arts om nauwkeurig een positie te beschrijven in het lichaam. Dat is vooral handig als we het hebben over botten en spieren. Een gebroken pols is bijvoorbeeld een “fractuur van de distale radius.”
Proximaal betekent dichtbij. We komen dit woord wel eens tegen in het Engels: proximity. Dat betekent nabijheid.
Distaal betekent op afstand. Uit het Engels kennen we het woord distance, wat afstand betekent.
Met deze vertalingen zijn we al een stuk op weg. Maar dichtbij wat precies? En op afstand waarvan? Gelukkig hebben artsen hier onderling goede afspraken gemaakt, zodat er geen verwarring ontstaat.
Als we proximaal en distaal gebruiken, denken we altijd vanuit het midden van het lichaam. Dus proximaal betekent eigenlijk ‘dichter bij het midden van het lichaam’. Distaal betekent ‘verder weg van het midden van het lichaam.’ Beeldt u hierbij een lichaam in met de armen gespreid, waardoor de handen dus verder weg staan dan de schouders. We kunnen ook wel zeggen: de hand staat distaal van de schouder. Laten we naar enkele voorbeelden kijken.
1. De voet zit distaal van de knie. De voet zit dus verder weg van het midden van het lichaam dan de knie.
2. De elleboog zit proximaal van de pols. De elleboog zit dus dichter bij het midden van het lichaam dan de pols.
3. Het distale deel van de duim. Dit is het topje van de duim.
4. Het proximale deel van de duim. Dit is het begin van de duim.
5. Er is een fractuur van de distale radius. Er is een botbreuk van het laatste deel van de onderarm (radius). In de volksmond heet dit een gebroken pols.
We kunnen proximaal en distaal ook gebruiken om het begin of einde van een orgaan te beschrijven. Zie de voorbeelden.
6. De MRI scan toont een zwelling in het proximale deel van de dikke darm. Het gaat hier om het eerste stukje van de dikke darm.
