Pathologisch is een veelvoorkomend woord in de medische wereld. Het wordt echter op verschillende manieren gebruikt, waardoor het niet altijd duidelijk is wat ermee wordt bedoeld. Meestal wordt pathologisch gebruikt in combinatie met een symptoom of een diagnose, en vertelt het ons iets over de oorzaak (etiologie) van de bevindingen. In dit artikel bekijken we waar het woord pathologisch vandaan komt en gaan we dieper in op enkele voorbeelden.
Betekenis van pathologisch
Pathologisch is een samenstelling van twee Griekse woorden: pathos en logos. Pathos betekent letterlijk ‘lijden’ maar in de medische wereld kunnen we ook de betekenis ‘ziekte’ gebruiken. Logos is een woord dat verschillende dingen betekent, en in dit geval het beste kan worden vertaald als ‘ontstaan uit’. Pathologisch betekent dus “ontstaan uit ziekte”.
Dus als we zeggen dat iets pathologisch is, dan bedoelen we dat datgene is “ontstaan uit ziekte”. We kunnen ook zeggen dat het ‘abnormaal’ is. Het tegenovergestelde van pathologisch is fysiologisch. Als iets fysiologisch is, dat betekent dat het ‘normaal’ of ‘gezond’ is.
Laten we kijken naar een praktisch voorbeeld.
Pathologische reflex
Een reflex is een reactie van het lichaam. Een bekend voorbeeld is de voetzoolreflex. Als je met een veertje onder je voet strijkt, zien we een reflex van de tenen. Bij een gezond persoon bewegen de tenen dan naar beneden. Dat is dus de fysiologische reflex.
Bij mensen met een dwarslaesie gebeurt er iets anders, dan zien we dat de tenen juist naar boven toe wijzen. Dat is een pathologische reflex.
Bij het kietelen van de voetzool kunnen we deze twee reacties zien:
De tenen bewegen naar onder = normaal = gezond = fysiologisch
De tenen bewegen naar boven = abnormaal = ziekte = pathologisch
De pathologische voetzoolreflex noemen we trouwens het teken van Babinski.
Pathologische fractuur
Een fractuur is een botbreuk. We spreken van een pathologische botbreuk als het bot zelf ziek is.
Een gezond bot kan breken door een harde klap of een ongeval. Dat noemen we een traumatische fractuur.
Maar soms breekt een bot plotseling, zonder dat er een duidelijke oorzaak is. Het lijkt wel alsof het bot ‘spontaan’ breekt. Meestal is er dan toch al een ziekte aanwezig, zoals botontkalking (osteoporose), botkanker of een uitzaaiing in het bot. Doordat het bot verzwakt is kan het dan ‘plotseling’ breken. We spreken dan van een pathologische fractuur. Een veelvoorkomende plek voor dit soort fracturen zijn de ruggenwervels.
Andere betekenissen
In het ziekenhuis komen we ook de patholoog tegen. Dat is een medisch specialist die werkt op de afdeling Pathologie. Deze afdeling onderzoekt stukjes huid of weefsel onder de microscoop om te kijken of er een ziekte aanwezig is.
Pathofysiologie is het bestuderen van de biologische werking (fysiologie) achter een ziekte (pathologie).
Pathognomonisch heeft zijn eigen artikel op deze website.
Voorbeelden van pathologisch
1) De dokter zegt dat het bultje op mijn arm er pathologisch uitziet.
De dokter denkt dat het bultje een ‘ziekte’ is, zoals huidkanker of een melanoom.
2) Bij het darmonderzoek werden pathologische afwijkingen verwijderd.
In de darm werden afwijkingen gezien die horen bij een ziekte, zoals poliepen of darmkanker.
3) De cardioloog hoort bij het hart een fysiologisch ruisje (souffle).
Dit hartruisje is normaal en komt ook voor bij gezonde personen.
